Rak szyjki macicy
Rozwija się zazwyczaj u kobiet starszych i objawia się krwawieniami, które najczęściej występują po okresie przekwitania. Ten typ raka stanowi 15—20 proc. nowotworów złośliwych narządu rodnego (ok. 7 proc. wszystkich nowotworów złośliwych kobiet). Największa liczba zachorowań ma miejsce u kobiet między 50. a 60. rokiem życia, częściej u kobiet otyłych z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, z nadciśnieniem.
Czynniki ryzyka raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy może ujawnić się w każdym wieku i należy do najniebezpieczniejszych nowotworów układu rozrodczego u kobiet. Głównym winowajcą zachorowania na raka szyjki macicy jest wirus HPV – wirus brodawczaka ludzkiego (głównie typy: 16, 18, 31, 33, 35).
Długotrwałe zakażenie HPV jest uważane za niezbędny i najważniejszy czynnik chorobotwórczy w przypadku raka szyjki macicy. U prawie wszystkich kobiet chorych na raka szyjki macicy lub mających zmiany przednowotworowe wykryto obecność wirusa brodawczaka ludzkiego – HPV, a ściślej – jego rakotwórczych typów: HPV 16 i 18 (odpowiadają za ponad 70 procent przypadków choroby) oraz HPV 31, 33, 45.
Jeśli wirus ma cechy onkogenne, to wczesne rozpoczęcie współżycia i palenie papierosów zwiększają ryzyko zachorowania dwukrotnie, a urodzenie co najmniej trójki dzieci, choroby przenoszone drogą płciową czy wieloletnie stosowanie tabletek antykoncepcyjnych – nawet czterokrotnie.
Profilaktyka raka szyjki macicy
Z ostatnich badań wynika, że prezerwatywy nie chronią przed wirusem HPV, chyba że zawierają środki wirusobójcze. Względne zabezpieczenie daje natomiast tzw. antykoncepcja barierowa, czyli wkładki i krążki dopochwowe. Ważnym elementem profilaktyki jest pozostawanie w związkach monogamicznych i dochowanie wierności przez oboje partnerów.
Objawy raka szyjki macicy
Początkowo rak szyjki macicy nie daje żadnych objawów. Brak dolegliwości wydłuża perspektywę wizyty u ginekologa.
Późna interwencja powoduje, że zaawansowane stadium raka szyjki macicy redukuje szanse na wyleczenie i przeżycie. Kiedy pojawią się przerzuty, kobiety nie można już praktycznie uratować. Objawy raka szyjki macicy są niespecyficzne i mogą towarzyszyć innym dolegliwościom okolic intymnych. Do symptomów raka szyjki macicy można zaliczyć:
- nieregularne miesiączki,
- krwawienia międzymiesiączkowe,
- upławy o nieprzyjemnym zapachu,
- dyskomfort w dole brzucha,
- bóle okolicy krzyżowo-lędźwiowej,
- krwawienia w trakcie i po stosunku seksualnym.
Leczenie raka szyjki macicy
W zależności od zaawansowania raka szyjki macicy stosuje się operację, radioterapię i/lub chemioterapię. Najczęściej chirurgicznie wycina się zmienione nowotworowo organy (macicę, sąsiadujące węzły chłonne, jajniki, jajowody). Kiedy kobieta pragnie urodzić dziecko, a stadium raka szyjki macicy nie jest zaawansowane, wykonuje się konizację – zabieg chirurgiczny w znieczuleniu ogólnym, podczas którego usuwa się stożkowy fragment szyjki macicy.
We wczesnym etapie raka szyjki macicy skuteczna jest również radioterapia. Zaburzone zostają jednak funkcje jajników i wówczas trzeba stosować zastępczą terapię hormonalną. Czasami pacjentki poddaje się chemioterapii, polegającej na przyjmowaniu leków cytostatycznych.